بایگان عکس و کلمه
Photo
یحیی دهقانپور
دوره‌گرد روستایی
اواخر دهه‌ی 1360

متن

مهران مهاجر

چمدان

عکس را می‌بینم یاد جعبه‌ی جامه‌‌دان (۴۰-۱۹۳۵) مارسل دوشان می‌افتم. او کار‌های گذشته‌اش را کوچک کرد و همگی را در یک جامه‌دان گنجاند؛ موزه‌ای کوچک که هر جا می‌خواست دوره می‌گرداند و می‌گستراند. این آدم دوره‌گرد اما کجا می‌خواهد بساط بگستراند؟ اصلاً او کیست؟ به یقین دوشان نیست. آن‌ خنزر پنزرهای جامه‌دان‌اش هم ساخته‌گزیده‌ها نیست. دوربین سر از بدنش جدا کرده و و او بی‌سر انگار در پی سرنوشت خود از قاب این عکس دارد خارج می‌شود. سرنوشت‌اش چیست؟‌ آن هیولا‌خودروی چندین‌چرخ هم که خاک این عکس را زیر سنگینی هیبتش برده و  بر آن سایه انداخته است. هرچند این سایه سایه‌ی این هیولا نیست. سایه‌ از بیرون عکس به درون آن خزیده است. برش و قاب‌بندی عکاس نمی‌گذارد ببینیم سایه سایه‌ی چیست. و راز این عکس هم در همین برش‌ها است. کشاکش رنگ‌ها هم در میانه‌ی برش‌ها و نورها و سایه‌‌ها بازی خود را پیش می‌برد. عکاس با این تمهیدات مرز ندیدن‌های ما را می‌گستراند. و آن حیوان هم سرگردان می‌نگرد در میانه‌‌ی  همه‌ی این‌ها. و انگار سرنوشت آن مرد و سرنوشت این ما با نگاه آن حیوان گره خورده است.